Artykuł - Czym zajmuje się psycholog?
1. Co robi psycholog przedszkolny i jakimi sprawami się zajmuje?
W ogólnym stwierdzeniu, pracę psychologa przedszkolnego można ująć jako otaczanie opieką psychologiczną wszystkich dzieci uczęszczających do przedszkola.
Jednym z pierwszych, a zarazem trudnych momentów w życiu przedszkolaka jest przyjście we wrześniu do przedszkola i związana z nim adaptacja. Dla wielu dzieci, zwłaszcza tych 3-, 4-letnich jest to bardzo trudne doświadczenie, któremu towarzyszy ogromne przeżycie. Każde z dzieci inaczej reaguje na nową rzeczywistość, jaką jest przedszkole. Na każde dziecko oddziałuje duża ilość silnych bodźców. Zasady panujące w przedszkolu różnią się od wymogów domowych. W przedszkolu nauczyciel opiekuje się cała grupą dzieci, a nie tylko jednym dzieckiem. Zabawki są wspólne i trzeba się nimi dzielić. Jedzenie przedszkolne różni się także od tego, które mama gotuje w domu. Nie w pełni dojrzałe i ukształtowane mechanizmy adaptacyjne zwłaszcza trzylatków sprawiają, że dzieci źle znoszą rozłąkę z rodzicami, trudno jest się im przystosować i przyzwyczaić do nowego otoczenia. Przekraczanie progu przedszkolnego przez dziecko zwłaszcza trzyletnie to również trudny moment w życiu rodziców. Wiąże się to z tym, że wielu rodziców nie zna organizacji życia przedszkolnego, przeżywa wiele obaw dotyczących tego, czy ich dziecko nie będzie płakało, czy jest na tyle samodzielne, żeby poradzić sobie z czynnościami samoobsługowymi, czy nauczycielki odpowiednio zajmą się ich dzieckiem, czy dziecko szybko zaakceptuje grupę i przyzwyczai się do niej. W tym momencie pomoc psychologa przedszkolnego jest nieoceniona. W bezpośrednim kontakcie psycholog pomaga zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom możliwie szybko i łagodnie przejść przez trudny okres związany z przystosowaniem się do nowego otoczenia. Psycholog przedszkolny organizuje dla rodziców spotkania, poświęcone temu o czym powinni wiedzieć i pamiętać jako rodzice, aby moment kiedy dziecko staje się przedszkolakiem był w możliwie najmniejszym stopniu odczuwany przez samo dziecko i zarazem rodziców.
Do innych zadań psychologa przedszkolnego należy:
· rozpoznawanie możliwości i potrzeb dziecka oraz umożliwienie ich zaspokojenia;
· prowadzenie obserwacji dzieci, dotyczącej oceny funkcjonowania różnych sfer podlegających rozwojowi
· prowadzenie działań diagnostycznych, dotyczących możliwości psychofizycznych dzieci
· konstruowanie samodzielnych - lub przy współudziale pedagoga - opinii psychologicznych, opinii psychologiczno-pedagogicznych na temat zaobserwowanego funkcjonowania dziecka
· wspieranie mocnych stron dziecka
· współpraca z nauczycielami w celu minimalizowania skutków zakłóceń i/lub zaburzeń rozwojowych występujących u dzieci
· współpraca z nauczycielami w celu minimalizowania zaburzeń zachowania przedszkolaków,
· współpraca z nauczycielami w celu inicjowania różnych form pomocy wychowawczej
· wspieranie nauczycieli i rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych
· w przypadku dzieci sześcioletnich badanie gotowości dziecka do rozpoczęcia nauki – badanie dojrzałości szkolnej
· prowadzenie edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia wśród dzieci, rodziców, nauczycieli
· współpraca z rodzicami, prowadzenie doradztwa oraz warsztatów psychologicznych dla rodziców
· prowadzenie warsztatów psychologicznych dla nauczycieli
2. Kiedy trzeba a kiedy można się zgłosić do psychologa?
Rodzice dziecka powinni zgłaszać się do psychologa nie tylko wtedy, gdy problem, z którym się borykają, jest już bardzo złożony, ale zawsze wtedy, gdy zaobserwują w funkcjonowaniu swojego dziecka niepokojące symptomy przejawiające się w sferze wychowawczej, funkcjonowania ruchowego, emocjonalnego, społecznego, intelektualnego, komunikacji językowej (w mowie), w relacji w rodzinie, w zachowaniach agresywnych. Rodzice, czy opiekunowie nie powinni czekać zbyt długo w nadziei, że sytuacja ulegnie poprawie i problem sam się naprawi, tylko muszą działać szybko i zdecydowanie, gdyż zawsze dużo szybciej i bardziej skutecznie pracuje się nawet z najtrudniejszymi problemami, które nie miały możliwości utrwalenia się w czasie. Idąc na wczesną konsultację do psychologa mamy możliwość dowiedzenia się, czy konkretny problem, z którym się zwracamy jest na przykład związany z rozwojem dziecka, czy też dotyczy już patologii.
3. W jaki sposób psycholog udziela pomocy?
· organizowanie i prowadzenie zajęć specjalnych o charakterze terapeutyczno-rozwojowym
· organizowanie i prowadzenie zajęć rewalidacyjnych
· poradnictwo, konsultacje oraz warsztaty dla nauczycieli oraz rodziców
· zajęcia psychoedukacyjne dla rodziców
4. Czyimi problemami zajmuje się psycholog przedszkolny?
· dzieci
· rodziców
· nauczycieli
5. Komu podlega psycholog przedszkolny?
Psycholog przedszkolny podlega bezpośrednio Dyrektorowi Przedszkola, a następnie Kuratorowi Oświaty i Wychowania oraz Ministrowi Edukacji Narodowej
6. Kwalifikacje psychologa przedszkolnego
· wykształcenie psychologiczne z zakresu psychologii rozwojowej, klinicznej, wychowawczej dziecka
· wiedza na temat rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, potrzebna do tego aby właściwie kierować rozwojem dziecka, a podczas obserwacji funkcjonowania dziecka możliwe było stwierdzenie, czy rozwój przebiega zgodnie z normą, czy też od niej odbiega – podęcie działań korygujących, usprawniających
· znajomość różnorodnych metod i technik psychologiczno-pedagogicznych, umożliwiających podejmowanie działań wszechstronnie stymulujących rozwój dzieci
· doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym
· doświadczenie w pracy z dziećmi z deficytami rozwojowymi
· umiejętność i łatwość nawiązywania kontaktu oraz wchodzenia w relacje z dzieckiem
· wrażliwość na problemy dzieci
7. Specyfika pracy psychologa w przedszkolu integracyjnym
· rozpoznawanie możliwości psychofizycznych i potrzeb edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych,
· prowadzenie obserwacji w zakresie całościowo rozumianego funkcjonowania dzieci z deficytami rozwojowymi,
· współorganizowanie z pedagogami zajęć edukacyjnych oraz pracy wychowawczej
· prowadzenie wspólnie z nauczycielami zajęć edukacyjnych
· wybieranie lub opracowywanie programów nauczania i wychowania wspólnie z nauczycielami
· dostosowywanie realizowanych programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, programów wychowawczych oraz programów profilaktycznych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych dziecka,
· psycholog wraz z pedagogiem specjalnym przedszkola opracowują i realizują indywidualne plany terapeutyczno-rozwojowe dla dzieci z deficytami rozwojowymi, uwzględniające potrzeby edukacyjne, możliwości psychofizyczne dzieci, zalecania ze specjalistycznych placówek diagnozujących dzieci, tzw. orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego),
· prowadzenie zajęć terapeutycznych, rewalidacyjnych,
· pomoc nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne w doborze metod pracy z dziećmi
· współpraca z rodzicami dzieci niepełnosprawnych poprzez wymianę informacji na temat pracy z dzieckiem w przedszkolu i w domu
· współpraca z instytucjami lub osobami zajmującymi się leczeniem, rehabilitacją, diagnozowaniem z udziałem, za pośrednictwem rodziców
· propagowanie nowych metod pracy
· zajęcia z grupą - relaksujące, wspomagające, integrujące
· wspomaganie dzieci ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi podczas zajęć grupowych.